७ जेष्ठ २०७१, बुधबार ०७:०७ बुधवार साप्ताहिक, नयाँबानेश्वर, काठमाण्डौं

दु:खमात्रै पाउनेछन्

सामान्यतया कानुन विपरीत हुने कार्यलाई अपराध मानिन्छ । कुनै पनि व्यक्तिलाई दखल पर्ने गरी वा कानुन विपरीत घटाइने दण्डनीय कार्यलाई अपराध भनिन्छ । सामाजिक खलल पर्ने कार्यहरू वा कानुनले बन्देज लगाइएका कार्यहरू जस्तै, सामुहिक कार्यका अपराध, हिंसा, चोरी, डकैती, उच्छृङ्खल व्यवहारहरू, हत्या, बलात्कार, लुटपाट, विभिन्न कुप्रथाहरूसमेत अपराध हुन् ।
मानिस सामाजिक प्राणि हो । ऊ समाजबाट बाहिर रहन सक्दैन । यसरी जीवन जिउने क्रममा समाजमा रहँदा–बस्दा मानिसले जानेर वा नजानीकन विभिन्न घट्नाहरू जन्माउने गर्दछन् । तर त्यस्ता घटनालाई कानुन अनुसार अपराधको मूल जरो पत्ता लगाई समाजमा फेरि पनि त्यस्ता घट्ना नदोहोरिउन् भनी गल्ती अनुसारको कारबाही प्रक्रिया अगाडि बढाइन्छ । तर नेपालको परिप्रेक्ष्यमा हेर्ने हो भने राजनीतिक द्वन्द्व र खिचातानीका कारण भएका घटनाहरूमा हजारौं नेपाली नागरिकहरू पिल्सिनुपर्ने बाध्यतामा बाँचेका छन्  ।
हामीकहाँ हरेक दिन हिंसात्मक घटनाहरू भइरहेका छन् । यसरी यस्ता घटनाहरू भइरहँदा पनि विश्वमा अनुसन्धनात्मक कार्यमा अगाडि रहेको प्रहरीमा पनि उल्लेख्य रूपमा राजनीतिक छर्राहरू परिरहेको कारण अनुसन्धानात्मक कार्यमा सुस्तता छाइरहेको छ  । ०५२ सालदेखि ०६२ सम्म भएको माओवादी जनयुद्धका कारण सरकारी र माओवादी गरी दुवै पक्षबाट हजारौं नेपाली सर्वसाधारण दिनदिहाडैंं बलि चढाएको बोकाजस्तै हुन पुगे । तथापि, आपराधिक घटनामा संलग्न बालकृष्ण ढुंगेललाई सर्वोच्च अदालतले सर्वस्वसहितको जन्मकैद सुनाए पनि अझै पनि उनलाई पक्राउ गरिएको छैन् । विगतमा खुला रूपमै हिँड्डुल गर्ने ढुंगेललाई समयमै पक्राउ नगरिँदा अहिले फरार छन् । दुई वर्षअघि पाँच जना निर्दोष व्यक्तिको ज्यान जानेगरी जनकपुरको रामानन्द चोकमा गराइएको बम विस्फोटका मुख्य योजनाकार भनिएका सद्भावना पार्टीका वरिष्ठ उपाध्यक्ष तथा निलम्बित सभासद् सञ्जय साहले हजारौं नेपाली जनताको अधिकारको पक्षमा लात हान्न पुगे । अर्कोतर्फ बलात्कारीका घटनाको तथ्याङ्कलाई हेर्ने हो भने कमैया प्रथा, छाउपडी प्रथा, दाइजोका कारण पूर्वी भेगमा आम नेपाली महिलाहरू आफ्नै परिवारबाट त्रसित हुन बाध्य छन् । कैयौं नेपाली महिलाहरू महिलाकै कारणबाट भारतको कोठीमा आफ्नो सर्वस्व गुमाइरहेका छन् । आफू अन्यायमा पर्दा सम्बधित ठाउँसम्म जानलाई हिच्किचाउने अवस्थामा अझै पनि महिलाहरू रहेका छन् । तसर्थ, यस्ता क्रियाकलापको नियन्त्रणमा समस्याको पहिचान, विश्लेषण, छलफल, अन्तरक्रिया र वार्ता, सामाजिक अपराधका सूचनाहरूको सङ्कलन र ग्रहण गरी सर्वोत्तम विकल्पको छनोट गरी कार्यान्वयन गर्न सकिएन भने हजारौं सर्वसाधारणले अनाहकमा दु:ख पाउनेछन् र कहीँ कतै पनि स्वतन्त्रताको आभास हुने छैन ।
–कुमारविक्रम पहाडी
खाङसाङ, सिन्धुली