२६ फाल्गुन २०७७, बुधबार ०४:५५ बुधवार साप्ताहिक, नयाँबानेश्वर, काठमाण्डौं

सत्कार्यको उत्खनन

प्रशासनिक सेवामा रहेर समाजसेवालाई मुख्य ध्येय बनाउने व्यक्तिहरू कमै हुन्छन् । नेपालको प्रशासनिक क्षेत्रका एक अग्ला व्यक्तित्व भीमबहादुर अधिकारी अपवादका पात्र थिए । उनी प्रशासनिक क्षेत्रमा इमानदार, लगनशील र राष्ट्रसेवकका रूपमा परिचित त थिए नै, शिक्षा, साहित्य, स्वास्थ्य, वृद्धवृद्धा, बालबालिका तथा राष्ट्रिय गौरवका गरी करिब तीन दर्जनजति संस्थाहरूमा आबद्ध रहेर क्रियाशील पनि थिए । तिनै कुशल प्रशासक, अग्रज समाजसेवी अधिकारीको जीवन–कर्मका विविध पाटाहरूलाई उजिल्याउने हेतुले हरेक वर्ष प्रकाशन हुँदै आएको सेवा नेपालमा २०७७ सालको अंक ‘भीमबहादुर अधिकारी स्मृति अंक’ का रूपमा प्रकाशित भएको छ ।
सक्रिय जीवन बिताउँदाबिताउँदै २०७६ सालमा ८० वर्षको उमेरमा दिवंगत भएका अधिकारी समाजसेवाको पर्याय थिए । उनमा सामाजिक सेवा भाव २००३ सालदेखि नै पलाएको थियो । त्यो वर्ष नेपाल कपडा घरेलु इलम प्रचार अड्डामा सिपाहीभन्दा माथिल्लो पदमा भर्ना भएर सरकारी सेवामा प्रवेश गरेका उनले नेपाली शिक्षा परिषद् र अखिल नेपाल जनहित संघजस्ता संस्थामा आबद्ध रहेर काम गरे । तर, २०३३ सालमा गाउँ सेवा कोष गठन गरी समाजसेवामा पूरै समर्पित भएर लागे । मृगेन्द्र सम्झना चिकित्सा गुठी, नेपाल हृदयरोग निवारण प्रतिष्ठानजस्ता स्वास्थ्य सेवासँग जोडिएका सामाजिक संस्थाहरूका साथै रुद्रराज साहित्य सेवा समितिजस्ता साहित्य संस्थामा आबद्ध रहेर आफ्नो क्रियाशीलता देखाए । सामाजिक सेवामा अहोरात्र क्रियाशील उनले भनेका पनि थिए, ‘यो अनित्य जीवनलाई राम्ररी सदुपयोग गरी सेवा कार्य गर्नु काँच दिएर हिरा साट्नु हो ।’
कुनै सामाजिक संस्थालाई हाँक्ने जिम्मेवारी अधिकारीले पाउँदा त्यसको गरिमा र स्वरूप नै बेग्लै हुन्थ्यो भन्ने भनाइलाई सार्थक तुल्याउन नागरिक समाजका अगुवा डा. देवेन्द्रराज पाण्डेका यी शब्दहरूले प्रस्ट पार्दछ, ‘मेरा दाइ डा. मृगेन्द्रराज पाण्डेले एउटा गुठी स्थापना गर्ने इच्छा जाहेर गर्नुभयो र सोका लागि काम गर्न सक्ने एकजना इमानदार व्यक्तिको लागि मसँग आग्रह गर्नुभयो । मैले भीमबहादुरजीको नाम सिफारिस गरेको थिएँ । उहाँ गुठीमा संलग्न भएपछि गुठीले धेरै राम्रा कामहरू गर्दै आएको छ ।’
विभिन्न व्यक्तिहरूको हेराइमा अधिकारी आफ्नो क्षेत्रमा अब्बल र इमानदार थिए । प्रयागराज सिंह सुवालको मूल्यांकनमा अधिकारी ‘उच्च विचार, सरल आनिबानी भएको विवेकशील व्यक्ति’ थिए । वरिष्ठ पत्रकार भैरव रिसालले लेखेका छन्, ‘हरेक सार्वजनिक सेवामा संलग्न व्यक्तिहरू भीमबहादुर जस्तै भएमा यस मुलुकको सामाजिक, आर्थिक, शैक्षिक र सांस्कृतिक क्षेत्रको रूपान्तरणमा निकै ठूलो र सार्थक सहयोग पुग्छ भन्ने मेरो ठम्याइ छ ।’ पूर्वप्रधानमन्त्री मरिचमान सिंह, राजनीतिज्ञ श्रीभद्र शर्मा, कूटनीतिज्ञ डा. भेषबहादुर थापा, कर्णध्वज अधिकारी, कमलमणि दीक्षित, दोलखबहादुर गुरुङ, श्रीराम ढकाल, शंकरप्रसाद पाण्डे, आत्माराम पाण्डे, प्रा.डा. इन्दिरा शर्मा, किरण थापा, घटराज भट्टराई, चिन्तामणि योगी, प्रा. चेतोनाथ शर्मा आचार्य, जीवनचन्द्र कोइराला, जीवनाथ धमला, डा. डी.बी. कार्की, दीपा कार्की, रमा शर्मा, लक्ष्मण थापा, लोकबहादुर श्रेष्ठ, डा. विष्णुबहादुर भण्डारी, सुवर्णलता थापा र श्यामसुन्दर अधिकारीले अधिकारीको जीवनका विविध पाटाहरू उजिल्याउनुका साथै उहाँको सत्कार्यबारे उल्लेख गरेका छन् ।
मूलतः यो स्मृति अंक जीवनभर सत्कार्यमा समर्पित एक उच्च पात्रको उत्खनन गर्न अग्रसर देखिएको छ । यो स्मृति अंक प्रकाशनले राष्ट्र र समाजका लागि योगदान पु¥याउने सत्पात्रहरूलाई सम्झिन समाज सदैव अग्रसर रहन्छ भन्ने पनि देखाएको छ ।
कृति ः सेवा नेपाल, भीमबहादुर अधिकारी स्मृति अंक
विधा ः स्मृति अंक
सम्पादक ः जीवनचन्द्र कोइराला
प्रकाशक ः कर्मयोगी बद्रीविक्रम थापा स्मृति सेवा गुठी
पृष्ठ ः १४८
मूल्य ः रु. २५०।–