२५ चैत्र २०७१, बुधबार १०:२३ बुधवार साप्ताहिक, नयाँबानेश्वर, काठमाण्डौं

सबैलाई रुवाएर विदा

काठमाडौं । आइतबार निधन भएका नेकपा (एमाले) का पोलिटब्युरो सदस्य रामनाथ ढकालको सोमबार पशुपति आर्यघाटमा अन्त्येष्टि गरिएको छ । ढकाललाई एमाले अध्यक्ष केपी ओलीले पार्टी झन्डा र उपप्रधान तथा गृहमन्त्री वामदेव गौतमले राष्ट्रिय झन्डा ओढाएर अन्तिम बिदाइ गर्नुभएको थियो ।
पूर्वसांसद एवम् संसदको राज्य व्यवस्था समितिको पूर्वसभापति समेत रहनुभएका ढकालको अन्त्येष्टिमा नेपाल प्रहरीको एउटा टुकडीले सम्मान गारद सलामी दिएको थियो । ढकालको बिदाइमा पार्टीका हजारौं नेता तथा कार्यकर्ताको अस्पताल परिसरदेखि आर्यघाटसम्म नै भीड लागेको थियो ।
आइतबार दिउँसो १:४० बजे चिकित्सकहरूले उहाँको निधन भएको घोषणा गरेका थिए । निधनको खबर सुन्नासाथ परिवारका सदस्य र नेता तथा कार्यकर्ताको टोखास्थित ग्रान्डी अस्पतालमै भीड लागेको थियो । एमालेका वरिष्ठ नेताहरू झलनाथ खनाल, माधवकुमार नेपाल, उपाध्यक्षत्रय वामदेव गौतम, विद्या भण्डारी, अष्टलक्ष्मी शाक्य, महासचिव ईश्वर पोखरेल, उपमहासचिवद्वय विष्णु पौडेल र घनश्याम भुसाल, सचिवहरू प्रदीप ज्ञवाली, पृथ्वीसुब्बा गुरुङ, योगेश भट्टराई लगायतका नेता अस्पतालमै पुगेर शोकाकुल परिवारलाई सान्त्वना दिनुभएको थियो ।
यही २८ गते हुन लागेको बागलुङ क्षेत्र नं १ को चुनावी सभालाई सम्बोधन गर्न त्यसतर्फ जानुभएका महासचिव पोखरेल ढकालको निधनको खबर सुनेपछि बीच बाटो पोखराबाटै फर्कनुभएको थियो । धपेडी हुन भन्दै अध्यक्ष ओली अस्पताल नजानु भए पनि उहाँ भोलिपल्ट पार्टर्ी कार्यालयमा श्रद्धाञ्जली दिन पत्नी राधिका शाक्यका साथ आउनुभएको थियो भने अन्तिम बिदाइका लागि आर्यघाट पनि पुग्नुभएको थियो ।
ढकालको शवलाई श्रद्धाञ्जलीका लागि सोमबार बिहान ८ देखि ११ बजेसम्म पार्टी कार्यालय बल्खुमा राखिएको थियो । अध्यक्ष ओलीले पार्टी र राष्ट्रको झन्डा ओढाएपछि श्रद्धाञ्जली समारोहको सुरुआत गरिएको थियो । श्रद्धाञ्जली दिन कार्यकर्ता बिहान ७ बजेदेखि नै लाइनमा बसेका थिए । एमालेका सबै शीर्ष नेता, नेता तथा कार्यकर्ताले  श्रद्धाञ्जली अपर्ण गरेका थिए । पार्टीको लुम्बिनी अञ्चल इन्चार्जसमेत रहनुभएका ढकालको निधनको खबर सुनेपछि लुम्बिनी अञ्चलबाट पनि नेता कार्यकर्ता श्रद्धाञ्जली दिन काठमाडौ आएका थिए ।
उहाँलाई श्रद्धाञ्जली दिन संविधानसभाका अध्यक्ष सुवास नेम्वाङ, नेपाली कांग्रेसका नेताहरू अर्जुननरसिंह केसी, कानुनमन्त्री नरहरि आचार्य, चन्द्र भण्डारीलगायतका नेता बल्खु पुगेका थिए भने कांग्रेसकै युवा नेता गगन थापा र राष्ट्रिय जनमोर्चाका अध्यक्ष चित्रबहादुर केसी आर्यघाट पुगेका थिए ।
एमाओवादीका स्थायी समिति सदस्य टोपबहादुर रायमाझी, गिरिराजमणि पोखरेल, राप्रपा नेपालका अध्यक्ष कमल थापा, नेकपा–माओवादीका नेता देव गुरुङ, भारतका लागि नेपालका नवनियुक्त राजदूत दीपकुमार उपाध्याय, संसद् सचिवालयका महासचिव मनोहरप्रसाद भट्टराई, सचिव ठाकुरप्रसाद बराल, प्रवक्ता मुकुन्द शर्मा, सशस्त्र प्रहरीका महानिरीक्षक कोषराज वन्त, अतिरिक्त प्रहरी महानिरीक्षक दुर्जकुमार राई, नेपाल प्रहरीका पूर्व महानिरीक्षक कुवेरसिंह रानालगायतका उच्च पदस्थ अधिकारीहरू पनि श्रद्धाञ्जलीका लागि बल्खु पुगेका थिए ।
स्वर्गीय ढकालको शवलाई अन्त्येष्टिका लागि ११ बजे पार्टी कार्यालय बल्खुबाट पशुपति आर्यघाट लगिएको थियो । आर्यघाटमा पनि अन्तिम बिदाइका लागि नेता तथा कार्यकर्ताको घुइँचो लागेको थियो ।
बल्खुमा श्रद्धाञ्जली भइरहँदा पार्टीको स्थायी समितिको आकस्मिक बैठक पनि बसेको थियो । अध्यक्ष ओलीको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले पार्टीका पोलिटब्युरो सदस्य ढकालको निधनप्रति गहिरो शोक व्यक्त गर्दै तीन दिनसम्म पार्टीको झन्डा आधा झुकाउने, तीन दिनसम्म पार्टीका कुनै पनि कार्यक्रम नगर्ने र वैशाख ४ गते देशका सबै जिल्ला कमिटीहरूलाई श्रद्धाञ्जली सभा गर्न निर्देशन गर्ने र त्यो अवधिसम्म सबै पार्टी कार्यालयहरूमा शोक पुस्तिका राख्ने निर्णय गरेको थियो ।
ओलीले जारी गर्नुभएको विज्ञप्तिमा भनिएको छ– ‘हाम्रो पार्टी नेकपा (एमाले)का पोलिटब्युरो सदस्य, लुम्बिनी अञ्चल इन्चार्ज एवम् पूर्व सभासद् कमरेड रामनाथ ढकालको २२ चैत २०७१ का दिन दिउँसो १.४० बजे काठमाडौंस्थित ग्रान्डी इन्टरनेसनल अस्पतालमा उपचारको क्रममा दु:खद निधन भएको छ । उहाँको अकल्पनीय र असामयिक निधनबाट नेकपा (एमाले) मर्माहत, स्तब्ध र शोकाकुल भएको छ । कमरेड रामनाथ ढकाल हाम्रो पार्टीको अत्यन्त जुझारु, गतिशील र क्षमतावान युवा नेता हुनुहुन्थ्यो ।
आफ्नो ३५ वर्ष लामो राजनीतिक जीवनमा उहाँले विद्यार्थी आन्दोलन, पार्टी संगठन विस्तार, निरंकुशतन्त्रका विरुद्ध सञ्चालित लोकतान्त्रिक आन्दोलन र संसदीय जिम्मेवारीजस्ता कामका सबै क्षेत्रमा कुशल नेतृत्व दिन र गहिरो प्रभाव छाड्न सफल हुनुभएका थियो । ५२ वर्षको अल्पायुमै भएको उहाँको निधनले हाम्रो पार्टीलाई धेरै क्षेत्रमा अपूरणीय क्षति पुगेको छ । २०१९ पुस ५ गते गुल्मी जिल्ला खड्गकोट गाविस वार्ड नं ३ उपल्लो कोरेङमा बुबा दीनानाथ शर्मा ढकाल र आमा देवकला शर्मा ढकालको ज्येष्ठ सुपुत्रका रूपमा जन्मिनुभएका कमरेड रामनाथ ढकालले प्रारम्भिक शिक्षा पूर्वोत्तर भारतमा प्राप्त गर्नुभएको थियो । स्वदेश फर्केसँगै विद्यार्थी आन्दोलनमा संलग्न हुनुभएका उहाँ २०३७ सालमा अनेरास्ववियुको गुल्मी जिल्ला कोषाध्यक्षका रूपमा लोकतान्त्रिक आन्दोलनको अग्रमोर्चामा खटिनुभएको थियो । उच्च शिक्षा अध्ययनका निम्ति पोखरा स्थानान्तरण भएसँगै उहाँले अनेरास्ववियुको कास्की जिल्ला कमिटी, पृथ्वीनारायण क्याम्पस स्ववियु सहसचिव, क्षेत्रीय कमिटीको अध्यक्ष, केन्द्रीय सदस्य र पूर्णकालीन कार्यकर्ताको रूपमा गण्डकी र धवलागिरिमा सक्रिय भूमिका निर्वाह गर्नुभएको थियो । उहाँको जुझारु र लोकप्रिय व्यक्तित्वबाट अत्तालिएका निरंकुश शासकहरूको निर्देशनमा मण्डलेहरूले उहाँमाथि पोखरा, बागलुङ र पर्वतमा पटक–पटक सांघातिक आक्रमण गरेका थिए । पटक–पटक गरी डेढ वर्ष पञ्चायती तानाशाहीविरुद्ध संघर्ष गर्दा जेलको कठोर यातनासमेत खेप्नुभएका कमरेड ढकालले २०४६ सालको ऐतिहासिक जनआन्दोलनमा अनेरास्ववियुको केन्द्रीय सदस्यका रूपमा नेतृत्वदायी भूमिका खेल्नुभएको थियो र उहाँ अनेरास्ववियुको महासचिव हँुदै केन्द्रीय अध्यक्ष निर्वाचित हुनुभएको थियो ।
२०३७ सालमा पार्टी सम्पर्क प्राप्त गर्नुभएका कमरेड ढकालले २०४०/६/६ मा नेकपा (माले) को पार्टी सदस्यता प्राप्त गर्नुभएको थियो र पार्टी जिल्ला कमिटी, विद्यार्थी फ्य्राक्सन, केन्द्रीय विभागलगायतका जिम्मेवारी सम्हाल्नुभएको थियो । माओवादी सशस्त्र द्वन्द्घ र प्रतिगमन उत्कर्षमा रहेका बेला अञ्चल सचिव तथा इन्चार्जको रूपमा उहाँले लुम्बिनी अञ्चलमा सम्पन्न गर्नुभएको जिम्मेवारी अविस्मरणीय रहेको छ । २०६२ मंसिर ४ गते बुटवलमा आयोजित ऐतिहासिक जनप्रदर्शन तथा विशाल जनसभा राजा ज्ञानेन्द्रको तानाशाहीका विरुद्ध पहिलो र विशाल विरोध प्रदर्शन थियो, जसले ०६२/६३ को आन्दोलनको वातावरण निर्माणमा उल्लेखनीय भूमिका खेलेको थियो । यसको संयोजनमा अञ्चल इन्चार्जका हैसियतले कमरेड ढकालको महत्त्वपूर्ण योगदान थियो । बुटवलमा आठौं राष्ट्रिय महाधिवेशनको सफल आयोजना र नवौं राष्ट्रिय महाधिवेशनको सुरक्षा एवं स्वयम्सेवक परिचालन पनि उहाँको व्यवस्थापकीय क्षमताका दृष्टान्तका रूपमा छन् । सातौं महाधिवेशनपश्चात् केन्द्रीय सदस्य रहनुभएका कमरेड ढकाल नवौं राष्ट्रिय महाधिवेशनबाट केन्द्रीय कमिटीमा पुन: निर्वाचित हुनुभएको थियो र हाल उहाँ पार्टी पोलिटब्युरो सदस्य र लुम्बिनी अञ्चल इन्चार्जको जिम्मेवारीमा हुनुहुन्थ्यो ।
२०५१ सालमा गुल्मी–१ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यका रूपमा निर्वाचित भएर कमरेड रामनाथ ढकालले जिल्लाको विकास निर्माणमा सक्रिय भूमिका खेल्नुभएको थियो र सफल सांसदको रूपमा आफ्नो विशिष्ट छाप छाड्नुभु एको थियो । २०६४ मा सम्पन्न संविधानसभा निर्वाचनमा रूपन्देही क्षेत्र नं ५ बाट विजयी उहाँले व्यवस्थापिका– संसदमा राज्य व्यवस्था समितिको सभापतिको रूपमा खेल्नुभएको भूमिका संसदीय इतिहासमा सदैव स्मरणीय रहनेछ ।
२०७१ असोज महिनादेखि अस्वस्थ रहनुभएका कमरेड ढकाल क्षयरोग र लिम्फो प्रोलिफिरेटिभ नामक रोगविरुद्ध संघर्षरत हुनुहुन्थ्यो । भारतको मेदान्त अस्पतालमा उपचारपश्चात् केही स्वस्थ हुनुभएका उहाँ पाल्पाको रामपुरमा आयोजित एक कार्यक्रममा सहभागी भएर फर्केसँगै स्वाइन फ्लु र निमोनियाको गम्भीर संक्रमणबाट आक्रान्त हुनुभयो । श्वेत रक्तकोषहरू निकै कम भएका कारण शरीरको प्रतिरोधी क्षमता एकदमै कमजोर अवस्थामा भएकाले अनेकौं रोगहरूको आक्रमणका कारण चिकित्सकहरूको अथक प्रयासका बाबजुद उहाँलाई बचाउन नसकिएको स्थितिबाट सिंगो पार्टी असाध्यै मर्माहत भएको छ ।
दु:खको यस घडीमा नेकपा (एमाले केन्द्रीय कमिटीको तर्फबाट कमरेड रामनाथ ढकालप्रति भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दै शोकसन्तप्त परिवारजनप्रति हार्दिक समवेदना व्यक्त गर्दछु । कमरेड रामनाथ ढकालका गतिशीलता, जुझारुपन र जस्तोसुकै प्रतिकूल अवस्थामा पनि पार्टीले सुम्पेको जिम्मेवारी कुशलतापूर्वक सम्पन्न गर्ने जस्ता गुणहरूको पार्टीले सधैभरि स्मरण र अनुशरण गरिरहनेछ ।
आजै बिहान पार्टी केन्द्रीय कार्यालयमा बसेको स्थायी कमिटीको १०आंै (आकस्मिक) बैठकले कमरेड रामनाथ ढकालको अत्यन्तै असामयिक र दु:खद निधन भएकोमेमा उहाँप्रति भावपूूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दर्ैै शोक–सन्तप्त परिवारजनमा हार्दिक समवेदना प्रकट गरेकेको छ । साथै, सोही बैठकले उहाँको सम्मानमा तीन दिनसम्म देशभरिका पार्टी कार्यालयहरूमा पार्टी झन्डा आधा झुुकाउने, औपचारिक कार्यक्रमहरू तीन दिनसम्म आयोजना नगर्ने, पार्टी कार्यालयहरूमा शोक पुस्तिका राख्ने र आगामी २०७२ वैशाख ४ गते श्रद्धाञ्जली सभा आयोजना गर्न देशभरिका सबै जिल्ला कमिटीहरूलाई निर्देशित गर्ने निर्णयसमेत गरेको छ ।’
स्वास प्रश्वासका असजिलो महसुस भएपछि ढकाल आफैं गाडी चलाएर चैत १४ गते टोखास्थित ग्रान्डी अस्पताल पुग्नुभएको थियो । उपचारका क्रममा स्वाइनफ्लको संक्रमण देखिएपछि अस्पतालमै भर्ना गरेर भेन्टिलेटरमा राखेर उहाँको उपचार गरिएको थियो । थप उपचारका लागि भारतको नयाँदिल्लीस्थित अपोलो अस्पतालमा लैजानका लागि एयर एम्बुलेन्ससमेत काठमाडौंमा ल्याइएको थियो । मौसम प्रतिकूल भएका कारण सुरुमा एयर एम्बुलेन्सको उडानमै समस्या आयो भने पछि चिकित्सकहरूले ढकाललाई भेन्टिलेटरबाट झिकेर लैजान नसकिने बताएपछि एयर एम्बुलेन्स फिर्ता गरिएको थियो ।
एयर एम्बुलेन्स फर्काइए पनि ग्रान्डीमा डा. अर्जुन कार्कीको नेतृत्वमा नेपालका वरिष्ठ चिकित्सकहरूको टोलीले भारतको मेदान्त अस्पतालका चिकित्सकहरूसँगको परामर्शमा ढकालको उपचार गरिरहेका थिए । स्वाइनफ्लुबाहेक उहाँमा लिम्फो प्रोलिफिरेटिभ डिजिज, लिम्फनोङको क्षयरोगको संक्रमण पनि देखिएको थियो ।
मिर्गाैलामा पनि गम्भीर समस्या भएपछि उहाँलाई नियमित डाइलाइसिसमा राखिएको र अक्सिजन कम भएका कारण भेन्टिलेटरमा राखेर उपचार गर्दा पनि स्वास्थ्यमा सुधार आउन नसकेको अस्पतालका मेडिकल डाइरेक्टर डा.चक्रराज पाण्डेले बताउनुभएको छ । सय प्रतिशत अक्सिजन दिँदा पनि उहाँको स्वास्थ्य नसुध्ेरका कारण तीस मिनेट कार्डियाक मसाज (सीपीआर) गर्दासमेत उहाँलाई फर्काउन नसकिएको पाण्डेले वक्तव्यमार्फत् जानकारी गराउनुभयो ।